Wypowiedzenie umowy zlecenia przez przyjmującego...

Umowa zlecenia jest jedną z najczęściej zawieranych umów cywilnoprawnych, regulujących stosunki między dwoma podmiotami (osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi, niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną).

Zgodnie z art. 734 par. 1 kodeksu cywilnego (dalej jako: „k.c.”) przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Obecnie w wielu przypadkach umowa zlecenia zastępuje umowę o pracę, jest ona bowiem korzystniejsza dla dającego zlecenie („pracodawcy”) z wielu powód, w szczególności ze względu na fakt, iż nie jest on wówczas zobowiązany do przestrzegania przepisów prawa pracy m.in. w zakresie dobowych i tygodniowych norm czasu pracy, urlopu, okresu wypowiedzenia itp.

Umowa zlecenia może zostać wypowiedziana przez każdą ze stron.Co do zasady wypowiedzenie umowy zlecenia następuje ze skutkiem natychmiastowym. Umowa wygasa w momencie, w którym wypowiedzenie zostało przekazane drugiej stronie w taki sposób, że mogła ona zapoznać się z jego treścią (np. moment wręczenia pisemnego wypowiedzenia).

Należy przy tym zaznaczyć, że strony mogą w umowie określić dowolnie długość okresu wypowiedzenia (w dniach, miesiącach, latach). Okres wypowiedzenia liczy się wówczas od dnia następującego po dniu złożenia wypowiedzenia.

Wypowiedzenie może zostać złożone w dowolnej formie, jednak ze względu na ewentualne spory, które mogą powstać w przyszłości, zalecana jest forma pisemna (najlepiej wydrukować wypowiedzenie w dwóch egzemplarzach, jeden przeznaczony dla drugiej strony umowy oraz kopię, na której druga strona wpisze datę otrzymania wypowiedzenia i opatrzy ją swoim podpisem).

Zgodnie z art. 746  par. 2  k.c. przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.

Powyższe oznacza, iż chociaż wypowiedzenie umowy zlecenia zgodnie z k.c. może nastąpić w każdym czasie, to w przypadku, gdy umowa jest odpłatna (a taki charakter ma większość zawianych umów) oraz gdy jej wypowiedzenie nastąpiło bez wskazania ważnego powodu, dający zlecenie może domagać się od przyjmującego zlecenie zapłaty odszkodowania za doznaną przez niego szkodę. Szkoda ta obejmuje rzeczywistą stratę i utracone zarobki, np. zwiększone koszty dokończenia zlecenia przez osobę trzecią.

Aby ustrzec się przed koniecznością zapłaty odszkodowania, w wypowiedzeniu należy wskazać ową „ważną przyczynę”. W tym zakresie k.c. oraz orzecznictwo sądów powszechnych pozostawiają dużą swobodę – „ważności przyczyny” nie należy do sfery ustaleń faktycznych, lecz jest ich oceną. Przepisy nie określają, które przyczyny można zakwalifikować jako „ważne”, a które nie. Rozstrzygnięcie, czy istnieją ważne powody, powinno być dokonane z uwzględnieniem okoliczności faktycznych sprawy, a także treści i celu łączącej strony umowy zlecenia lub[1]. Za ważny powód uznać można np. nagłą chorobę, zmianę miejsca zamieszkania, zmianę sytuacji życiowej, itp.

Co ważne, nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Takie postanowienie umowy, jako sprzeczne z prawem, jest nieważne.

Na zakończenie należy zaznaczyć, iż przed ewentualnym wypowiedzeniem, każdą z umów trzeba dokładnie przeczytać, gdyż zgodnie z obowiązująca zasadą swobody umów może ona zawierać dodatkowe postanowienia, które mogą zobowiązywać wypowiadającego umowę do dodatkowych świadczeń.